 دادسرا و دادگاه انتظامى نهاد وکالت یکی از معدود نهادهای مدنی است که به تمامی تخلفات صنفی اعضای خود در داخل این نهاد از طریق مراجع انتظامی (دادسرا و دادگاه ) رسیدگی و حکم صادر مینماید. دادسراى انتظامی به ریاست دادستان انتظامی تشکیل میگردد و این مقام از سوی اعضای هیئت مدیره در ابتدای هر دوره ۲ ساله به مدت طول همان دوره تعیین میشود دادستان میتواند از طریق هیئت مدیره به تعداد کافی دادیار تحقیق انتخاب نماید و یک یا چند نفر از این دادیاران به عنوان معاونین دادستان از سوی هیئت مدیره انتخاب و منصوب می شوند هرچند دادستان و دادیاران از طریق هیئت مدیره تعیین میشوند لكن در انجام تحقیقات مقدماتی و احراز تخلف ،از استقلال قضایی برخورد دارند و چنانچه تخلف مورد شکایت یا گزارش شده را محرز نداند قرار منع تعقیب صادر مینمایند و ریاست کانون به نمایندگی از هیئت مدیره ظرف ۱۰ روز بعد از ابلاغ حق اعتراض به این قرار را خواهد داشت و این امر به جهت استقلال قضایی دادستان و دادیاران از هیئت مدیره است نقش دادسرا احراز تخلف است که در صورت احراز تخلف وکیل قرار تعقیب صادر و با صدور کیفرخواست جهت صدور حکم آن پرونده را به دادگاه انتظامی ارسال مینماید گزارشات ابتدا به رئیس کانون ارسال و پس از ثبت جهت رسیدگی به دادسرا ارجاع میشود. در کنار دادسرا رکن دیگری به نام دادگاه انتظامی وجود دارد که بر اساس نیاز هر کانون دو یا چند شعبه دادگاه تاسیس میشود و در هر شعبه سه نفر قاضی دادگاه به عنوان عضو دادگاه تعیین و با سابقهترین عضو دادگاه رياست آن را بر عهده میگیرد دادگاههای انتظامی علاوه بر اینکه به کیفرخواست صادره علیه وکلا رسیدگی مینماید گاهی اوقات به صورت مستقیم هم در پروندهها بدون اظهار نظر و تشکیل پرونده در دادسرای انتظامی حکم صادر مینماید به عنوان مثال در مورد درخواست تعلیق وکیل که از سوی اعضای هیئت مدیره یا سایر مراجع به کانون واصل میشود مستقیماً دادگاه انتظامی وارد رسیدگی شده و رای صادر مینماید رسیدگی به تقاضای ابطال پروانه وکالت به جهت از دست دادن شرایط وكالت به تقاضای هیئت مدیره و یا تعلیق موقت وکیل به جهت ارتکاب جرم به تشخیص دادگاه انتظامی به صورت مستقیم در دادگاه انتظامی مطرح و رسیدگی میشود دادگاه در خصوص برائت و محکومیت انتظامی قابل اعتراض است لكن ریاست کانون و دادستان انتظامی از آرا راجع به برائت و یا مجازات انتظامی درجه ۴ به بالاتر حق اعتراض دارند و نهایتاً وکیل دادگستری نیز نسبت به احکام مجازات درجه ۴ به بالاتر حق اعتراض دارد به کلیه اعتراضات در دادگاه عالی انتظامی قضات مستقر در شهر تهران و رای آن دادگاه قطعی و لازم الاجراست انتظامی اجرای احکام است که زیر نظر دادستان انتظامی در دادسرا تمامی احکام قطعیت یافته را وفق مقررات اجرا مینماید
| 
