اداره معاضدت قضایی کانون وکلای دادگستری یکی از وظایفی که به موجب ماده 19 قانون وکالت (مصوب 1315) و ماده 6 لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری (مصوب 1333) بر عهده نهاد وکالت قرار داده شده بود، «معاضدت قضایی (تعیین وکیل برای اشخاص معسر یا بیبضاعت) بود و بر مبنای مقررات ماده ۲۳ همان قانون که مقرر داشته وکلای دادگستری مکلفند همهساله در سه دعوای حقوقی به عنوان معاضدت قبول وکالت نمایند نتیجه می گیریم که اداره معاضدت کانونهای وکلای دادگستری همزاد نهاد وکالت بوده و از ابتدا بر مبنای قانون تشکیل شده اند. تا این که کسانی که قدرت تأدیه حقالوکاله ندارند بتوانند از کانون وکلای دادگستری تقاضای معاضدت نمایند مشروط بر اینکه دعوی با اساس و راجع به شخص تقاضاکننده باشد. موضوع تشکیل اداره معاضدت و انجام امور راجع به آن به قدری مهم است که یکی از شرایط اعطاء درجه در وکالت «حسن انجام معاضدتهایی» از سوی وکیل دادگستری تلقی شده است (م 26 قانون وکالت) چنانچه شخصی از کانون وکلای دادگستری تقاضای استفاده از خدمات معاضدتی را بنماید ابتدا با ثبت این تقاضا، کانون وکلای دادگستری تحقیقات لازم را در خصوص استحقاق متقاضی بعمل می آرود و حتی قادر است این تحقیق را با تصديق از معتمدين يا كلانتري محل اقامت تقاضاكننده مبني بر عدم قدرت او براي تاديه حقالوكاله تکمیل کند و همچنین ميتوانند تحقيقاتي در دلائل دعوي بنمايد و هرگاه تشخيص دهند كه مقصود تقاضاكننده سوء استفاده از این ارفاق قانونی است، از تعيين وكيل خودداري و تقاضا را رد مينمايد (ماده 37 و 38 نظامنامه قانون وکالت) پس از تعیین وکیلی از بین وکلای دادگستری، وكيل منتخب مكلف است قرارداد حقالوكاله تنظيم نموده و نسخه دوم آن را با به دبيرخانه معاضدت قضائي کانون تحویل نماید و پس از ختم دعوي در صورتيكه موكل محكومله واقع شود نسبت به یک پنجم حقالوكاله را كه در قرارداد تنظيمي مقرر است وصول و به صندوق كانون واریز نماید و قرارداد حقالوكاله معاضدتي به نام اداره معاضدت قضائي تنظيم ميشود. وکلای دادگستری بعد از این که به شغل وکالت نائل می آیند با ادای سوگند و امضای ذیل سوگندنامه، تعهدنامه ای را هم زمان امضاء می نمایند که به انجام معاضدت قضایی متعهد گردند. و یکی از تکالیف شغلی وکلای دادگستری به موجب یند 17 ماده 76 آیین نامه اجرایی لایحه استقلال (مصوب 1400) «پذیرش وکالتهای معاضدتی و تسخیری تا چهار پرونده در سال و نیز انجام اموری که بر اساس قوانین و مقررات از طرف کانون به وی محول میشود» است که در همان آیین نامه به موجب مقررات ماده ۹۳ یکی از مواردی که هیئتمدیره کانون میتواند از طریق معرفی وکیل در مجله و پایگاه اطلاعرسانی کانون و با درج مشخصات و عکس، وکیل را تشویق کند، اهتمام به احقاق حق برای موکلین معاضدتی و تسخیری و همکاری مؤثر و مفید با ارگانهای کانون، ازجمله اداره معاضدت است و چنانچه وکلای دادگستری از این تکلیف شانه خالی کنند به موجب مقررات بند 15 ماده ۱۲۲ آن آیین نامه « عدم پذیرش وکالت تسخیری یا معاضدتی ارجاع شده از سوی کانون یا عدم انجام مطلوب وظایف وکالتی معاضدتی یا تسخیری» به مجازات انتظامی درجه سوم یعنی « توبیخ کتبی با درج در پرونده، مجله و پایگاه اطلاع رسانی کانون» محکوم می گردد. حتی اگر وکیل دادگستری به جهت تخلف دیگری قرار باشد به مجازات انتظامی محکوم شود، سابقه فعالیت مؤثر در امر معاضدت؛ می تواند بعنوان یکی از جهات تخفیف مجازات انتظامی از سوی دادگاه انتظامی تلقی شود (ماده 135 آیین نامه) به طور کل در آیین نامه اجرایی لایحه استقلال کمیسیون معاضدت قضایی، به «اداره معاضدت» تبدیل شد که مسئول آن را هیئت مدیره در هر دوره به مدت دو سال انتخاب می نماید و مسئول آن اداره موظف است کلیه امور مربوط به معاضدت قضایی را با برنامه ریزی منظم انجام دهد و گزارش آن را به هیت مدیره تقدیم نماید. کانون وکلای دادگستری البرز |